نقش مهریه در ازدواج
مهریه چنان چه که یک مال مشـخص (عین معین) باشد؛ به محض وقوع عقد متعلق به زن هست و زن می‌تواند در آن تملک نماید . حتی چنان چه زن پـس از گذشت مدتی مهریه‌ٔ عین مشـخص را طلب نماید ؛ می‌تواند منافع آن را نیز بخواهد. بنابراصل تمام تعهدات عندالمطالبه هست و می بایست پـس از وقوع عقد انجام شود. پس مهریه می بایست پـس از وقوع عقد به او پرداخت شود.
آنچه که باید در مورد مهریه بدانید
آنچه در طول سالیان زیاد با آمدن نام تزویج به ذهن متبادر می‌شود؛ مهریه و موارد مرتبط به آن است . مهریه نشانگر مهر و محبت مرد نسبت به زن هست و دراین پیوند عاطفی یک نقش فرعی دارد. آنچه از ارزش برخوردار هست برقراری یک پیوند عمیق بیـن دو انسان می باشد. تزویج یک قرارداد مالی نیست. ولی در سال‌های اخیر مهریه در آن نقش مهمی پیدا کـرده و به این دلیل در نظام حقوقی بیشتر با آن سر و کار داریم. بهتر هست با دقت به نقش امروزی مهریه؛ کمی بیشتر در مورد آن بدانیم. در ادامه نقش مهریه در تزویج دائم و موقت بیشتر آشنا خواهید شد .
در ازدواج دائم نقش مهریه چیست ؟
یکـی از تفاوت‌های با ارزش ازدواج دائم و موقت؛ نقش مهریه در آن‌هاست . مشـخص کردن مهریه در نکاح موقت الزامی هست و نداشتن عدم مشـخص کردن مهریه منجر به بطلان ایـن تزویج است . در واقع مهریه یکـی از ارکان نکاح موقت هست اما در نکاح دائم مهریه یکـی از آثار است . نداشتن تعیین مهریه در نکاح دائم منجر به بطلان آن نمی‌شود؛ چون جایگزین‌هایی برای آن وجود دارد.در ادامه با نحوه تعیین مهریه بیشتر آشنا می شوید .
مقدار مهریه
مهریه اغلب در شرایط ضمن عقد مقرر می‌شود. مهریه را خود زن و شوهر یا فرد دیگری می‌تواند به نمایندگی از آن‌ها مشـخص نماید . اما نباید فراموش کنیم که مشـخص کننده‌ٔ مهریه قطعا باید اهلیت داشته باشد. یعنی عاقل؛ بالغ و حاوی قصد و رضا باشد. مهریه می‌تواند در نکاح دائم ذکر نشود. دو طرف می‌توانند در ایـن عقد شرط نداشتن مهر کنند. و هیچ خللی به آن وارد نیست. زن و شوهر می‌توانند تراضی کنند که مهریه پـس از وقوع عقد نکاح مشـخص شود. چنان چه پیش از مشـخص مهریه؛ و پیش از وقوع نزدیکـی بیـن زن و شوهر؛ یکـی از آن‌ها فوت نماید ؛ زن مستحق هیچ مهری نیست. ولی چنان چه نزدیکـی پیش از مشـخص مهر واقع شود؛ زن مستحق مهرالمثل هست که در ادامه به آن خواهیم پداخت.
چه چیزهای را می توانید برای مهریه تعیین کنید؟
بر حسب ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی؛ مهریه می بایست مالیت داشته و قابل تملیک باشد. زوج می بایست مالی را به عنوان مهریه قرار دهد که متعلق به خودش باشد و چنان چه متعلق به فرد ثالثی است؛ با رضایت آن فرد مورد مهر قرار بگیرد. چنان چه یک مال مشـخص مقوله مهر قرار بگیرد؛ لزوما می بایست در هنگام مشحص کردن مهریه موجود باشد. مال موقوفه نمی‌تواند مورد مهر قرار بگیرد. مهریه می بایست منفعت عقلایی داشته باشد. پس چنان چه انجام عمل یا تعهدی نیز حاوی ایـن خصوصیات باشد؛ می‌تواند مورد مهر قرار بگیرد.
زن حق دارد پیش از تمکین؛ مطالبه مهر نماید ؛ حتّى چنان چه شوهر قدرت پرداخت مهریه را نداشته باشد و چنان چه که مهر مشـخص نشده و عقد به علت عیب عنن (عدم توانایی جنسی مرد) فسخ شود؛ زن مستحق نصف مهر المثل است .
بعد از ازدواج؛ رابطه زوجیت بیـن دو طرف تهیه و حقوق و تکالیفی برای دو طرف صورت می گیرد از جمله آن تکالیف مهریه می‌باشد.
در ایـن مقاله موارد تعلق نصف مهر و روش وصول مهریه را اجمالا بررسی می کنیم و در ادامه به طرح چند سوال و جواب می پردازیم:
مسائل تعلق نصف مهر
۱ـ موردی که در عقد؛ مهر مشـخص شده یا پـس از عقد مشـخص شده هست و پیش از نزدیکی طلاق صورت گیرد زن مستحق نصف مهر المسمی خواهد بود. (۱۰۹۲ قانون مدنی)
۲ـ چنان چه که مهر مشـخص نشده و عقد به علت عیب عنن (عدم توانایی جنسی مرد) فسخ شود؛ زن مستحق نصف مهر المثل است .
روش پرداخت مهریه:
۱- طرح ادعای در محکمه : با تقدیم شکایت ِ مطالبه مهریه به استناد دلائل و مدارک از جمله مدرک تزویج به محکمه ؛ حکم پرداخت مهریه و اجرائیه صادر و به محکوم علیه ابلاغ و اجرا می‌شود؛ همزمان می‌تواند تقاضای تأمین مهریه را نیز بکند تا ایـن که دریافت آن سهل تر باشد.
۲- از طریق انجام ثبت: در مورد اموال منقول مثل پول و سکه؛ مرجع صادر شدن اجرائیه؛ دفتر خانه تزویج که مدرک تزویج را درست کرده است؛ در مورد اموال غیرمنقول چنان چه ملک در دفتر املاک ثبت شده بوسیـله دفترخانه ای که مدرک را تنظیم کـرده اجرائیه صادر می‌شود ولی چنان چه مال ثبت نشده باشد می بایست از طریق محکمه اقدام صورت گیرد.
سۆال: به قیمت الان مهریه حضرت زهرا چقدر می باشد لطفاً با دلیل ذکر کنید؟
جواب: در هنگام ظهور اسلام و تا مدتی پـس از اسلام دو نوع سکه هرقلی و کسروی از روم و ایران به صورت درهم و دینار در عربستان ترویج داشت . و در هنگام عبدالملک به راهنمایی امام باقر ـ علیه السلام ـ نخستین سکه اسلامی ضرب گردید. وزن دینار همیشه ثابت و مساوی یک مثقال ۱۸ نخودی طلا بوده هست که وزنی در حدود ۵۱۵/۳ گرم داشته هست اما وزن درهم متفاوت بوده بعضـی از دراهم ۲۰ قیراط (قیراط معادل وزن سه دانه م بوسیله ی جو است) برخـی ۱۲ و بعضـی ۱۰ قیراط نقره بوده است . وزن درهم مسکوک در هنگام عبدالملک ۶ دانق بوده که ۴/۲ گرم می باشد و چنان چه با نخود بسنجیم ۶/۱۲ نخود مساوی ۴۶۰۷/۲ گرم می باشد. امّا رابطه اهمیت دینار و درهم در هنگام صدر اسلام هر دینار برابر ده درهم بوده هست و ایـن مفهوم را می توان از بعض روایات به دست آورد که از جمله آن صحیحه عبدالرحمن بن حجاج است: کان علیٌ ـ علیه السلام ـ یقول: الدیه الف دینار و قیمه الدینار عشره دراهم ؛ دیه کامل ۱۰۰۰ دینار هست و هر دینار مساوی ۱۰ درهم است . به هر حال بنابر صحیحه عبدالرحمان بن حجاج و غیر آن معادل ارزش ۵۰۰ درهم مهریه حضرت زهرا ـ علیها السلام ـ مساوی ۵۰ دینار ۱۸ نخودی طلا و ۵/۳۷ مثقال صرفی طلا می گردد.
